DEPREM VURMADAN, ÖNLEM DOSYASINI AÇIYOR.

.. İSTANBUL
İÇİN HAREKETE GEÇME VAKTİ
01 MART 2023
İstanbul’da çürük binaların yenilenmesi, dönüşümün finansmanı ve olası bir deprem sonrası
ulaşım, tahliye, haberleşme, barınma, gıda, güvenlik gibi hayati konularda yapılması gerekenleri
uzmanlara sorduk.
HÜRRİYET SORDU HER ALANDAN UZMANLAR ANLATTI
yerbilimleri, afet-acil durum yönetimi, şehir planlaması, hukuk, inşaat, finans, güvenlik,
haberleşme, ilkyardım gibi kritik konularda Türkiye’nin önde gelen uzmanlarını ‘İstanbul’ dosyasında
buluşturdu.
– Afşin Hatipoğlu (Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanvekili, Avukat)
– Ali Güvenç Kiraz (Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı, Avukat)
– Ali Rıza İlgezdi (Avukat)
– Cem Gürdeniz (Emekli Tümamiral)
– Cem Murat Sofuoğlu (Avukat)
– Faruk Göksu (Şehir Planlamacı)
– Feramuz Erdin (Emekli Emniyet Müdürü)
– Hüseyin Alan (Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı)
– Kubilay Kaptan (Afet Uzmanı, İnşaat Mühendisi)
– Mehmet Kalyoncu (Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği Başkanı)
– Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu (İTÜ Acil Durum ve Afet Yönetimi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi)
– Mustafa Şeref Kısacık (Avukat)
– Prof. Dr. Namık Çağatay (Bilim Akademisi Üyesi, Yerbilimci)
– Nahide Esra Danışman (Avukat).
– Nazmi Durbakayım (İstanbul İnşaatçılar Derneği Başkanı)
– Nazmiye Karaca (Mahalle Afet Gönüllüleri Acil Müdahale Ekibi Derneği Yönetim Kurulu Üyesi)
– Nihat Şen (Kentsel Dönüşüm Uzmanı, Mimar)
– Prof. Dr. Okan Tüysüz (İTÜ Öğretim Üyesi, Yer Bilimci)
– Prof. Dr. Ozan Erdinç (Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Fakültesi, Elektrik Müh.
Bölümü, Alternatif Enerjili Elektrik Sistemleri, Afet ve Enerji Çok Disiplinli Çalışma Grubu)
– Pelin Pınar Giritlioğlu (Şehir Plancıları Odası İstanbul Şube Başkanı)
– Dr. Rezan Epözdemir (Avukat)
– Sinan Türkkan (Deprem Güçlendirme Derneği Başkanı)
– Şenol Saltık (Kentsel Dönüşüm, Gayrimenkul, İmar ve İnşaat Hukuku Uzmanı, Avukat)
– Taner Yüzgeç (TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı)
– Tayfun Küçükoğlu (İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği Başkanı)
– Umut Dinçşahin (GEA Arama Kurtarma Koordinatörü)
– Yavuz Işık (Türkiye Hazır Beton Birliği Başkanı)
– Prof. Dr. Yücel Yılmaz (Bilim Akademisi Üyesi, Yerbilimci)
– Prof. Dr. Ziyadin Çakır (Yerbilimci, Bilim Akademisi Üyesi)
İŞTE ÖNCELİKLİ 100 MADDE…
TAHLİYE VE İLKYARDIM DENİZDEN PLANLANMALI
1- Türkiye’nin bekası için derhal ‘ulusal seferberlik’ başlatılmalı. (Mikdat Kadıoğlu)
2- Deprem sırasında kullanmak için şehrin içinde tahliye yolları oluşturulmalı. Mevcut tahliye yolları
araç park yeri olarak kullanılıyor, acilen boşaltılmalı, boş kalmaları sağlanmalı. (Pelin Pınar
Giritlioğlu)
3- Acilen denize ulaşan yollar açılmalı. İstanbul’un tepelerine kadar varan kestirme yollarla şehir
denize bağlanmalı. (Cem Gürdeniz)
4- İstanbul’un denizden tahliyesi için 6 yer var. Bu sayı yetersiz, artırılmalı. (Cem Gürdeniz)
5- Ulaşımın denizden sağlanması için 17 olan deniz rampası sayısı 300’e çıkarılmalı.
(Cem Gürdeniz)
6- Tüm marinalarda ve balıkçı barınaklarındaki tekneleri afetten sonra kullanmak için plan
yapılmalı. (Cem Gürdeniz)
7- İstanbul ve civarındaki iş makinelerine online canlı takip sistemi kurulmalı. (Ziyadin Çakır)
8- Limanlar lojistik üs haline getirilmeli. (Cem Gürdeniz)
9- Sahra hastaneleri kurulmalı, pandemide kurulanlar ihtiyaca göre geliştirilmeli ve bunlara kıyıda
büyük hastane gemileri eklenmeli. (Namık Çağlayan)
10- İş makineleri ve yardım araçlarının taşınması için Ro-Ro filosu kurulmalı. (Cem Gürdeniz)
11- Üzerinde güneş panelleri olan, güçlü bataryalara sahip araçlar tedarik edilmeli. (Ozan Erdinç)
KUZEYDE GEÇİCİ YAŞAM ALANLARI OLUŞTURULMALI
12- Hemen bugün harekete geçip yeraltında gıda depoları hazırlanılmalı. (Yavuz Işık)
13- Şehrin kuzeyinde, olası depremzedeler için yenilenebilir enerji kaynakları olan, enerji depolama
sistemleri bulunan, dizel jeneratörler içeren, altyapısı hazır geçici yaşam alanları şimdiden
oluşturulmalı. (Ozan Erdinç)
14- Afet sonrası kullanmak için çok acil olarak ‘deprem parkları’ tasarlanmalı. (Faruk Göksu)
15- Toplanma alanları hastanelere, kamu kurumlarına entegre edilmeli. (Pelin Pınar Giritlioğlu)
16- Mahallelere deprem konteynerleri konulmalı. (Umut Dinçşahin)
17- Yangın söndürme gemilerinin sayısı artırılmalı. (Cem Gürdeniz)
18- Yolcu gemilerine çok ihtiyaç olacak, planlaması şimdiden yapılmalı. (Cem Gürdeniz)
19- Atatürk Havalimanı ‘acil durum havalimanı’ statüsüne getirilmeli, afet üssüne dönüştürülmeli.
(Kubilay Kaptan, Pelin Pınar Giritlioğlu)
ŞEHİRDEKİ KÖPRÜLER NE KADAR DAYANIKLI
20- İstanbul’daki tüm köprü, üst ve altgeçitlerin risk durumu belirlenmeli. (Ziyadin Çakır – Nihat Şen)
21- Haliç Köprüsü, yakın dönemde çok büyük bir hasar aldı. Çok tehlikeli bir durumda.
(Kubilay Kaptan)
22- Şehirdeki tüm istinat duvar ve perdeleri gözden geçirilmeli. (Nihat Şen)
23- Hastaneler ve okullar başta olmak üzere tüm kamu binaları ve tarihi yapıların risk testi
yapılmalı. (Namık Çağatay)
24- Su, barajlar, kanalizasyon, elektrik ve haberleşme gibi önemli altyapılar güvenli hale getirilmeli.
(Namık Çağatay)
İSTANBUL’DA 4 MİLYON KİŞİ RİSK ALTINDA
25- Kentte 70- 100 bin bina yıkılabilir. Bu binalar yıkılıp yeniden inşa edilmeli.
(Yavuz Işık, Mikdat Kadıoğlu)
26- Yıkılma riski olan 100 bin binaya eşzamanlı olarak Japonya’daki gibi dışarıdan çelik kafesler
giydirilmeli. Bu evler içinde oturanlara tabut olmaktan çıkarılmalı. (Mikdat Kadıoğlu)
27- Bu binalarda yaşayan risk altındaki kişiler için, Şile, Gebze, Arnavutköy gibi şehrin yakın
noktalarında geçici barınma merkezleri, gerekirse konteyner kentler oluşturulmalı. (Şenol Saltık)
28- İstanbul’da 4 milyon kişi risk altında. Sadece yıkıp aynı yere yeni bina yapmak çözüm değil.
Bazı yerler yıkılıp yeşil boş alan haline getirilmeli. (Faruk Göksu)
29- Yüksek riskli bölgeler ‘afet alanı’ ilan edilmeli. (Ali Güvenç Kiraz)
30- Dönüşüm sadece İstanbul değil, Osmangazi Köprüsü’nden Çanakkale Köprüsü’ne kadar bütün
Marmara olarak ele alınmalı. (Mehmet Kalyoncu)
31- Kolonları kesilmiş binalar tespit edilip hızla boşaltılmalı. (Şenol Saltık)
32- Deniz doldurularak yapılan alanlardaki yapılar yıkılmalı. (Pelin Pınar Giritlioğlu) Kazıksız
33- Marmara kıyısındaki ilçelerde 2000 öncesi yapılan tüm binalar dönüşüme alınmalı. (Nihat Şen)
34- Bölgelerin, alanların, adaların, sekiz-on parselin birleştirilerek birlikte dönüşümün
sağlanmasına öncülük edilmesi lazım. (Nihat Şen)
35- Sosyal konut projelerine hız verilmeli, belediyeler de dahil edilerek daha kısa sürede daha ucuz
konutlar üretilmeli. (Ali Güveç Kiraz – Pelin Pınar Giritlioğlu)
36- Yeni yapılacak binalarda giriş kat kolonlarına teknolojik alarm sistemi yerleştirilmeli.
(Şenol Saltık)
37- Riskli olduğu için tahliye edilen binada oturanlara kira yardımı acilen artırılmalı.
(Rezan Epözdemir)
DÖNÜŞÜMÜN ÖNÜNDEKİ ENGEL NASIL AŞILACAK
38- En riskli bölgelerdeki tüm binalar yıkılıp yeniden yapılmalı. ‘Halkın rızası ve fikir birliği’ gibi
demokratik süreçler kamunun ortak çıkarı için bir süre askıya alınmalı. (Nazmiye Karaca)
39- Riskli bina tespiti için ev sahiplerinin gönüllü olması beklenmemeli, belediyeler izin almadan
çalışma yapmalı. (Taner Yüzgeç)
40- Can güvenliğini tehdit eden riskli yapılarda mahkemelerin yürütmeyi durdurma kararı
vermesinin fiilen önüne geçilmeli. (Ali Güvenç Kiraz)
41- Dönüşüme engel çıkaran ‘riskli yapı kararına itiraz’ hakkı kaldırılmalı. (Ali Güvenç Kiraz)
42- Dönüşüm için çoğunluk sağlanamazsa devlet kamulaştırma hakkını kullanmalı.
(Ali Güvenç Kiraz)
66- Tüm müteahhitlerin sicil kaydı olmalı. Hileli üretim yapanlar sisteme işlenmeli.
(Nazmi Durbakayım)
67- Riskli ev ve işyerinin satışı ve kiralanması yasaklanmalı. (Faruk Göksu)
68- Depreme dayanıksız binalar için tapuda ‘riskli yapı’ ve ‘kiralanamaz’ şerhi düşülmeli. (Faruk
Göksu)
69- Mührü kırıp inşaata devam eden müteahhide verilen cezalar caydırıcı hale getirilmeli.
(Rezan Epözdemir)
70- İmar barışı bir daha çıkarılmamalı. (Pelin Pınar Giritlioğlu)
71- Yeni inşaatlarda bina altına dükkân yapılmamalı. (Nazmi Durbakayım)
72- Dönüşümde ortaya çıkacak kira sorununa karşı bölgesel tavan rakamlar belirlenmeli.
(Faruk Göksu)
73- Tüm yapılar için ‘yapı sigortası’ yürürlüğe konulmalı. (Ali Rıza İlgezdi)
ACİLEN YENİ AFET YASASI
74- İstanbul Valiliği, TSK, İBB, ilçe belediyeleri ve sivil toplum örgütlerinin birlikte çalışacağı yeni
bir ‘Afet Koordinasyon Merkezi’ oluşturulmalı. (Namık Çağatay)
75- AFAD’ın yapısı hızla düzenlenmeli. (Kubilay Kaptan)
76- Fabrika, atölye veya sanayi tesisleri İstanbul dışına çıkarılmalı. (Pelin Pınar Giritlioğlu)
ELEKTRİK KESİLMESİNE KARŞI
77- Elektrik kesintilerine karşı güneş enerjisi sistemleri oluşturulmalı. (Ozan Erdinç)
78- Jeneratör sayısı ve gücü artırılmalı. (Ozan Erdinç)
79- Offroad lastiklere ve güçlü yapıya ve büyük yakıt tanklarına sahip, yıkıntı alanlarına girebilecek
jeneratör taşıyan araçlar hazır edilmeli. (Ozan Erdinç)
80- Galatasaray Stadı’nın çatı sistemi güneş enerjisi. İyi bir toplanma alanı olabilir. Bunu şimdiden
tasarlamak gerekiyor. (Ozan Erdinç)
MOBİL BAZ İSTASYONLARI
81- Baz istasyonlarının çökmesine karşı şehrin güvenli bölgelerinde yenilenebilir enerji kullanabilen
mobil baz istasyonları hazır edilmeli. (Ozan Erdinç)
82- GSM ve internet şirketlerine “Eğer bu ülkede hizmet vermeye devam etmek istiyorsan hemen
gerekli yatırımları tamamla” diye ültimatom verilmeli. (Kubilay Kaptan)
AFET EĞİTİMİ ANAOKULUNA KADAR İNMELİ
83- Anaokullarından başlayarak deprem eğitimi verilmeli. (Kubilay Kaptan)
84- Ortaokul, liseden başlayarak ilkyardım, Deprem Sonrası arama kurtarma eğitimi verilmeli.
(Faruk Göksu – Kubilay Kaptan)
85- On binlerce arama kurtarma ekibi gerekecek. Bugünden buna hazırlık yapılmalı.
(Taner Yüzgeç)
86- Mahallelerde herkese uzmanlık alanına göre bir görev verilmeli. (Ali Güvenç Kiraz)
87- İşyerlerinde acil durum planları hazırlanmalı. (Umut Dinçşahin)
88- Üniversitelerde arama kurtarma kulüpleri kurulmalı. (Umut Dinçşahin)
89- STK, asker, polis işbirliği yaparak ortak çalışma faaliyeti gerçekleştirmeli. (Umut Dinçşahin)
90- Halka deprem sırasında ve sonrasında ne yapmaları gerektiği iyice öğretilmeli. Herkes cenin
pozisyonunu öğrenmeli. (Umut Dinçşahin)
91- Evdeki eşyaların sabitlenmesi eğitimi zorunlu olmalı. (Kubilay Kaptan)
92- Sahillerde yaşayanlara tsunamiye karşı eğitim verilmeli, kaçış güzergâhları öğretilmeli.
(Nazmiye Karaca)
93- Apartmanlar, siteler tahliye planı hazırlamalı. (Umut Dinçşahin)
94- Her sınıfa ve her eve deprem çantası konulmalı. (Faruk Göksu, Kubilay Kaptan)
95- İstanbul’un tahliye koridorlarını gösteren planlar apartmanlara asılmalı, aplikasyonlar
geliştirerek tüm şehirle paylaşılmalı. (Faruk Göksu)
96- Şehrin zemin haritası, halkın anlayacağı dilden ve onları tedirgin etmeyecek şekilde
paylaşılmalı. (Faruk Göksu)
97- ‘Sıfırıncı saniye’ çalıştayı yapılmalı. (Umut Dinçşahin)
98- Afete karşı planların uygulanabilmesi için yılda bir kere detaylı tatbikat yapılmalı.
(Cem Gürdeniz, Kubilay Kaptan)
99- Artık konuşma değil, uygulama zamanı. Siyasi irade bir an önce harekete geçmeli.
(Kubilay Kaptan, Cem Gürdeniz, Nihat Şen)
100- İstanbul’un nüfusu çok fazla, seyrekleştirilmeli. Diğer şehirlere göç teşvik edilmeli.
(Faruk Göksu